De verschillende Belgische regeringen doen er alles aan om het ondernemerschap te bevorderen. Ze geven talrijke subsidies op hun eigen bevoegdheidsniveau. Je hoeft maar aan 4 voorwaarden te voldoen. Die zijn bovendien identiek voor zelfstandigen en zelfstandigen in bijberoep.
Voorwaarden burgerlijke staat
Een van de voorwaarden om zelfstandig te worden is dat je meerderjarig bent en over al je burgerrechten beschikt. Met andere woorden:
- je mag niet rechtsonbekwaam zijn,
- je mag niet onder gerechtelijk toezicht staan,
- je mag geen verbod hebben opgelopen om een handelsactiviteit uit te oefenen,
- je moet over al je politieke en burgerrechten beschikken.
Voorwaarde nationaliteit
Heb je de Belgische of Zwitserse nationaliteit? Ben je een onderdaan van een land uit de Europese Economische Ruimte (de Europese Unie plus IJsland, Noorwegen en Liechtenstein)? Dan heb je de juiste nationaliteit om in België zelfstandige te worden.
En als je niet aan de nationaliteitsvoorwaarde voldoet? Dan moet je een beroepskaart hebben. Woon je in België en beschik je over een geldig document (een attest van immatriculatie model A of een certificaat van inschrijving in het vreemdelingenregister)? Neem dan rechtstreeks contact op met een ondernemingsloket naar keuze of dien een aanvraag in bij de Belgische diplomatieke of consulaire post in het land waar je verblijft.
Voorwaarden beroepsactiviteit
De regels verschillen van Gewest tot Gewest. Vlaanderen heeft het toekomstige zelfstandigen gemakkelijk gemaakt: sinds 1 januari 2019 hoef je aan geen enkele activiteitsvoorwaarde meer te voldoen.
In Wallonië en Brussel moet je echter nog steeds bewijzen voorleggen op 1 of 2 domeinen, tenzij je een uitzondering geniet (externe website).
1. Basiskennis bedrijfsbeheer
Een toekomstige zelfstandige kan niet zonder een flinke dosis ondernemingsgeest, dat spreekt voor zich. Maar je moet ook aantonen dat je basiskennis op peil is om je activiteiten goed te beheren (recht, boekhouding, fiscaliteit, commercieel beheer, enz.).
Hoe doe je dat? Je hebt genoeg aan je diploma of je beroepservaring (minimaal 3 tot 5 jaar, afhankelijk van het geval) om je basiskennis te bewijzen. In het slechtste geval kan je nog altijd een proef afleggen voor de Centrale Examencommissie.
Je ondernemingsloket beantwoordt graag al je vragen. Zij brengen ook je inschrijving bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (externe website) in orde.
2. Je beroepsbekwaamheid
Voor bepaalde beroepen moet je aan de hand van je diploma en/of ervaring bewijzen dat je over de vereiste kwaliteiten beschikt om de activiteit uit te oefenen.
In Brussel en Wallonië:
- bouwsector (ruwbouw, stukadoor, schrijnwerker, tegelzetter, dakdekker, elektricien, schilder-behanger, sanitair installateur, algemeen aannemer*)
- personenzorg (kapper, schoonheidsspecialist, opticien, begrafenisondernemer*)
- motorvoertuigen en fietsen (garagist, verkoop van tweedehandswagens…)
- voeding (restauranthouder, traiteur, bakker, slager-charcutier*)
- installateur van koelsystemen*
Alleen in Brussel:
- pedicure en massages
- tandtechnicus*
- uitbater van een droogkuis*
*Zonder genderonderscheid ;)
Administratieve voorwaarden
Tot slot moet je een aantal administratieve stappen doorlopen als je voor eigen rekening begint. Of beter, iemand anders doet dat voor jou: een notaris als je een vennootschap opricht, of een ondernemingsloket of onze all-in-one oplossing als je voor het statuut van zelfstandig natuurlijk persoon kiest.
Inschrijvingen
Om zelfstandige te worden moet je bepaalde formaliteiten vervullen:
- Je inschrijving bij de Kruispuntbank van Ondernemingen. Dit ondernemingsregister van de FOD Economie geeft je een ondernemingsnummer volgens de NACE-code, dat wil zeggen de algemene classificatie van de economische activiteiten in de Europese Unie.
- Je inschrijving bij de btw en de RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid).
Goed om weten: je regelt deze inschrijvingen gemakkelijk online dankzij onze all-in-one oplossing voor de opstart van je activiteiten als zelfstandig natuurlijk persoon. Met één enkele online aanvraag regel je niet alleen je ondernemingsnummer en je btw-nummer, maar ook je aansluiting bij het sociaal verzekeringsfonds en je gratis Hello Pro rekening.
Licenties of vergunningen
Voor sommige activiteiten als zelfstandige heb je een specifieke vergunning nodig, anders mag je niet starten!
Ook daar helpt het ondernemingsloket je graag bij alle stappen of verwijst men je door naar de bevoegde overheden:
- ambulante en kermisactiviteiten: toestemming aan te vragen via het ondernemingsloket,
- aannemer van openbare werken: erkenning van de FOD Mobiliteit en Vervoer,
- productie en verkoop van producten in verband met tabak en alcohol: vergunning van de Administratie Douane en Accijnzen,
- winkels met een oppervlakte van meer dan 400 m²: toelating van het College van Burgemeester en Schepenen van de gemeente waar de uitbatingszetel is gevestigd,
- activiteiten in de voedingsketen: toelating van het Federaal Agentschap voor de veiligheid in de voedselketen (FAVV).