Je krijgt steeds meer werk en je omzet stijgt. Prima, dan is het misschien tijd om te evolueren van zelfstandige in bijberoep naar zelfstandige in hoofdberoep. Maar je statuut als zelfstandige wijzigen heeft gevolgen en die moet je kennen. Ben je er klaar voor? Je hoeft maar 3 stappen te zetten.
Stap 1: wat verandert er als je zelfstandige in hoofdberoep wordt?
Een nieuw statuut als zelfstandige betekent ook een nieuw sociaal statuut! Dat heeft gevolgen voor:
Sociale zekerheid
Als loontrekkende bouw je sociale rechten op, voor je ziekteverzekering, werkloosheidsuitkeringen, pensioen, arbeidsongevallen,… Ook als je daarnaast zelfstandige in bijberoep bent. Een zelfstandige in hoofdberoep verwerft ook sociale rechten, maar sommige vallen minder voordelig uit. Overleg dus zorgvuldig met je ondernemingsloket hoe jouw persoonlijke situatie zal evolueren.
Betaalde vakantie
Een zelfstandige in hoofdberoep ontvangt geen vakantiegeld. Als je een dag niet werkt, heb je een dag geen inkomen. Hou daar rekening mee, bijvoorbeeld in je tarieven. Of wanneer je jezelf een loon uitkeert.
Arbeidsongeschikt
Ook als je van bijberoep naar hoofdberoep bent overgestapt, heb je recht op een vergoeding. Dit forfaitaire bedrag hangt af van je gezinssituatie. In 2024 ontvang je €76,42 als gezinshoofd, €60,56 als alleenstaande en €46,45 als samenwonende. Ben je minstens 8 opeenvolgende dagen arbeidsongeschikt? Dan heb je recht op de vergoeding, vanaf de datum op je medisch attest.
Als je arbeidsongeschikt bent, is de vergoeding zelden voldoende om je inkomen op peil te houden. Neem daarom een verzekering gewaarborgd inkomen. Die is niet verplicht voor zelfstandigen, maar wel een goed idee.
Extralegale voordelen
Maaltijdcheques, groepsverzekering, hospitalisatieverzekering, bedrijfswagen,… het kan natuurlijk allemaal, maar je moet het wel zelf financieren.
Stap 2: volledig zelfstandig worden, kies het juiste moment
Is je beslissing genomen? En ben je er zeker van dat je activiteiten als zelfstandige voldoende zullen opbrengen om ervan te leven? Want als je van bijberoep naar hoofdberoep overstapt, werk je alleen nog als zelfstandige en mag je geen loontrekkende meer zijn. Twijfel je nog? Neem dan geen ontslag, maar vraag loopbaanonderbreking aan je werkgever. Als je eigen bedrijf niet succesvol genoeg is, kan je nog altijd terugkeren.
Stap 3: de formaliteiten
Het zijn er niet veel. Breng vooral je sociaal verzekeringsfonds op de hoogte, zodat het je sociale bijdragen kan aanpassen. De Kruispuntbank van Ondernemingen hoef je niet te waarschuwen. En een ondernemingsloket helpt je graag om de overstap te maken.
Impact op je sociale bijdragen
Je bijdragen zullen stijgen (maar je omzet ook!). Je inkomen bepaalt hoeveel sociale bijdragen je betaalt, maar als startende zelfstandige in hoofdberoep ken je je inkomen nog niet. Daarom betaal je eerst voorlopige bijdragen (externe website), tot aan het einde van het derde volledige kalenderjaar. Daarna volgt er een herberekening van je bijdragen op basis van je inkomen van de vorige 3 jaren.
Ten slotte wordt het bedrag geregulariseerd, afhankelijk van je inkomen van het lopende kalenderjaar. Hou hier zeker rekening mee om onprettige verrassingen te vermijden, want het extra te betalen bedrag kan soms flink oplopen. Speel het liever voorzichtig. Vraag zelf om het bedrag van je voorlopige bijdragen te verhogen, zodat de eindafrekening niet te zwaar uitvalt.
Onze tip: Accountable is een boekhoudapp waarmee je in real time het ideale bedrag van je sociale bijdragen raamt.
Je definitieve sociale bijdragen berekenen
Na de eerste periode van 3 jaar betaal je een percentage van je werkelijke inkomen van het lopende jaar. Hoeveel percent? Dat hangt af van de schijf waarin je inkomen zit. Raadpleeg de website van het RSVZ (externe website), want de drempels van de schijven veranderen elk jaar!
Sociale bijdragen zijn een complexe materie. Vraag dus zeker uitleg en advies aan je ondernemingsloket en/of sociaal verzekeringsfonds. Wees niet bang om de stap naar zelfstandige in hoofdberoep te zetten, later kan je nog altijd opnieuw zelfstandige in bijberoep worden.