Zelfstandigen betalen sociale bijdragen in een ander sociaal zekerheidsstelsel dan loontrekkenden. Hoe werkt het? Waarom aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds? En hoe zit het met je mutualiteit? Wij leggen je alles uit wat je moet weten.
Waarom aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds?
Loontrekkenden hoeven niets te doen om hun bijdragen te betalen, dat doet hun werkgever in hun plaats. Maar als zelfstandige - zowel in hoofdberoep als bijberoep - moet je zelf de nodige stappen zetten. Je betaalt je bijdragen aan een sociaal verzekeringsfonds, dat vervolgens de verplichte bedragen doorstort aan de staat.
Ben je in orde met je sociale bijdragen? Dan geniet je een minimale sociale dekking en kan je aansluiten bij een ziekenfonds.
Op welke sociale zekerheid heb je recht?
Als je netjes al je bijdragen betaalt, heb je recht op:
- De gedeeltelijke terugbetaling van je medische kosten (evenveel als een loontrekkende).
- Een forfaitaire vergoeding bij ziekte en ongevallen, als je minstens 8 opeenvolgende dagen arbeidsongeschikt bent.
- Voordelen bij een geboorte (ouderschapsverlof, dienstencheques, geboortepremie), een adoptiepremie en het Groeipakket.
- Een wettelijk pensioen. Vaak is dat een klein bedrag, maar je kan het aanvullen als je dat wenst.
- Een overbruggingsrecht als je gedwongen bent om je activiteiten te stoppen of als je failliet gaat.
Goed om te weten: vind je de uitkering bij arbeidsongeschiktheid onvoldoende? Neem dan een extra verzekering ‘gewaarborgd inkomen’.
Hoe sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds?
Welk sociaal verzekeringsfonds je best kiest? Daar ben je volledig vrij in. De aansluiting verloopt meestal online en is gratis.
Dat is bijvoorbeeld het geval bij Xerius, dat een vereenvoudigde procedure hanteert.
Sociale bijdragen per kwartaal
Alles is goed georganiseerd! Bij het begin van elk kwartaal ontvang je (via e-mail of met de post) het bedrag dat je moet betalen als sociale bijdrage. Dat bedrag moet uiterlijk op de laatste dag van het kwartaal - 25 maart, 25 juni, 25 september of 25 december - op de rekening van je sociaal verzekeringsfonds staan.
Tip: Vermijd achterstallige betalingen, want dan kunnen je bijdragen stijgen. Maar wat als de inkomsten uit je bedrijf gedaald zijn? Neem dan je zo snel mogelijk contact op met je sociaal verzekeringsfonds en laat de bedragen aanpassen. Als achteraf blijkt dat je te veel hebt betaald, dan wordt dit aangepast bij je jaarlijkse afrekening.
Hoeveel sociale bijdragen moet je betalen?
Je sociale bijdragen hangen volledig af van je inkomsten. Of beter gezegd: van het bedrag dat je in een bepaald jaar denkt te gaan verdienen. Zeker als je pas bent gestart, is dat moeilijk om te voorspellen. Daarom bestaat er ook een systeem van voorlopige bijdragen. Als je activiteiten van in het begin op volle toeren draaien, vraag je beter zelf om je bijdragen te verhogen. Zo vermijd je later een onprettige verrassing bij de regularisatie.
De overheid berekent je definitieve bijdragen pas na je derde jaar, op basis van je reële inkomen. Maar als dat van jaar tot jaar vrij sterk schommelt, moet je opletten. Want als je in een bepaald jaar onvoldoende hebt bijgedragen, moet je 2 jaar later een supplement betalen.
Onze tip: de boekhoudapp Accountable maakt voor jou in real time een raming van het ideale bedrag van je sociale bijdragen.
Wanneer start de berekening van je bijdragen?
Je bent een bijdrage per kalenderkwartaal verschuldigd. De eerste dag van je activiteiten telt om te bepalen vanaf welk kwartaal je betaalt. Ongeacht of je aan het begin of het einde van een kwartaal bent gestart, betaal je dus een bijdrage voor dat kwartaal.
Onze tip: Start bij voorkeur aan het begin van een kwartaal, zodat je over dat kwartaal zoveel mogelijk inkomsten verwerft en je je bijdrage maximaal “rentabiliseert”. Je sociale bijdragen tellen als beroepskosten en zijn dus aftrekbaar.
Mutualiteit voor een zelfstandige: hoe werkt het?
Betaal je netjes elk kwartaal je bijdrage aan je sociaal verzekeringsfonds? Dan ontvang je een attest. Daarmee sluit je aan bij een ziekenfonds. Ook hier geldt: de aansluiting is in België verplicht, maar je kiest vrij bij welk ziekenfonds je aansluit.
Als je eerder als loontrekkende hebt gewerkt, mag je bij hetzelfde ziekenfonds blijven. Je ziekenfondsbijdragen veranderen niet. Wel moet je het ziekenfonds melden dat je nu een ander statuut hebt. En je moet ook melden als je van zelfstandigenstatuut verandert: van bijberoep naar hoofdberoep of omgekeerd.